Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ҳаётимизда содир бўладиган кўплаб воқеаларни тафаккур қилиб кўриш ва улардан керакли хулосалар чиқариш мумкин. Аёл – бу тафаккур қилишга ундовчи жумбоқ. Дунёвий нарсаларнинг бари унга дахлдор. У ҳам қувонч, ҳам қайғудир. Ҳамма нарса аёл кишининг ҳаёт йўлида ўзини қандай тутишига ва ушбу ҳаёт синовида нималарга эътибор беришига боғлиқ.

Бироқ у бугунги кунда биз кўп дуч келаётган талоқ каби ҳолатнинг сабабчиси бўлиши мумкинми? Қандай қилиб талоқдан ҳимояланиб оилавий ўчоқни асраб қолиш мумкин? Бу ҳар қандай аёл учун мушкул масала. Кимдир сабр, ақл ва Аллоҳнинг улуғ инъоми бўлмиш иймон билан бундай фожиадан сақланган бўлса, кимдир ўзини жиловлай олмагани ва ўзига ниҳоятда катта баҳо бергани учун ҳамон жазосини тортмоқда.

Биз, аёллар, негадир оилавий масалаларда сабр қила олмаймиз, айниқса, эримиз яна бир аёлни никоҳига олаётган бўлса. Негадир атрофимиздаги ҳамма нарсага эгалик қиламиз, деб ўйлаймиз. Бу Аллоҳ таоло томонидан берилган синов экани ҳақида ўйлаб кўрмаймиз. Садақа бериб нимадандир қурбон қиламиз, яқинларимизни йўқотиб қурбон берамиз, ҳаётимизга боғлиқ нарсаларда қурбонликлар кўп бўлади. Лекин нимани қурбон қилиш, йўқотиш мумкин эмас? Тушуна олмаётганимизнинг, қабул қила олмаётганимизнинг сабаби шунда эмасми? Ўзи тушунишга уриниб кўрганмисиз? Ҳаракат қилганмисиз? Иймон ва амал бобида мусулмон содиқ бўлиш керак. Иймонга келсак, иймон ва содиқлик ажралмас бир бутундир. Ажралмаслигининг сабаби бизнинг ҳаётимиз, билиб-билмай қилаётган амалларимиз, билиб-билмай қилаётган гуноҳларимиз шунга боғлиқ. Бизда танлаш имконияти бор, лекин кўпинча тушунмасликни ва кечирмасликни танлаймиз. Биз ўзганинг дардини, изтиробини тушунишни ўрганишимиз керак. Ўзгаларнинг қилган амали модомики шариат доирасидан чиқмаган экан, уни тушунишга ҳакарат қилмоғимиз лозим. Ахир ҳар қандай одам уни тушунишларини, унга раҳм қилишларини хоҳлайди. Ҳар қандай одам ўзгалардан ёрдам кутади, ҳеч бўлмаса юпатувчи сўзлар кутади. Нега бизлар ўзимиз сезмаган ҳолда худбинга айланамиз? Ахир оилавий бахт аёл кишига боғлиқ-ку! Аёл уйга кўтаринки руҳ бағишлаб, уй ишларига бош бўлади. Ахир биз салбий нарсаларни уйга олиб кирмаслигимиз, ичимиздан «мен»имизни енгишимиз мумкин-ку. Аёлларда доим «Нега менга бундай бўлди?» деган савол туғилади. Лекин аёллар ҳеч ўзига ўзи «Нега эрлар хотинларини ташлаб бошқаларга кетиб қолади, нега болалар қулоқ солмайди?» деган саволни берармикан? Ҳамма бахтсизликларнинг сабаби эса ўзимизда. Биз ҳамма кулфатларнинг сабабчисимиз. Шунчаки шайтон нафсимизга ҳукмини ўтказаётганини тан олишни истамаймиз. Ҳаётимиздаги қадрли нарсаларни йўқотмаслик учун нималар қиляпмиз, муаммоларни қандай ҳал қилмоқчимиз? Ўзимиз кўпинча эрларимизни ўзгалар қучоғига ҳайдаймиз. Қандай дейсизми? Талабларимиз, жанжалларимиз билан, ақлга эмас одатларга риоя қилишимиз билан, иймон ва сабр етишмагани учун бутун оиламиз билан Дўзах қаърига йўл оламиз. Натижада эрларимиз бошқа аёлдан ҳаловат топади. Вазиятни тўғрилаш учун эримизнинг бошқа хотинига туҳматлар қиламиз. Эримизни қайтариб олишга ҳаракат қиламиз, лекин қандай йўл билан? Биз энди яхшироқ бўлиб қолдикми, хатоларимизни англаб, уларни тузатишга ҳаракат қилаяпмизми, қалбимиздаги иймон зиёдалашдими? Йўқ, азизлар, биз янада маккорлашдик. Биздан узоқроқ юриш керак. Бизнинг ҳудудимиз хавфли бўлиб қолди. Қандай ҳимояланиш мумкин, биздан асровчи дафдорини қаердан топса бўлади? Биз жон-жаҳдимиз билан ғазаб, ҳасад, хасислик, эришиб бўлмас бойликка интилиш каби иллатларимизни енгишга ҳаракат қилишимиз ва аксинча, Яратган бизга инъом этган фитратимиздаги фазилатларимизни намойиш этишимиз керак. Фақат шунда солиҳалардан бўламиз. Фақат шунда яқинларимизнинг муҳаббатига, атрофдагиларнинг ҳурматига сазовор бўламиз, Аллоҳ бизга бу дунё саодатини беради. Акс ҳолда на бу дунё ва на охират саодатидан баҳраманд бўла оламиз. Аллоҳ бизга яхшилигимиз учун неъматлар беряпти деб ўйлаймиз. «Шу неъматларга лойиқмизми?» деб ўйлаб кўрганмизми ҳеч? Аслида бу Аллоҳ бизга бераётган синов, қанчалик динда мустаҳкамлигимиз ва неъматларни тўғри тақсимлашимиз имтиҳон қилиняпти. Ҳамма неъматларнинг жавобгарлиги бор. Адашган ҳолда ўйламай қилган қилмишларимизнинг жазосини қандай тортяпмиз? Биз, аёллар, уйдаги турмуш кемасининг капитанимиз. Эркаклар эса штурман. Келинг, оила кемаси штурвалини уларга берайлик. Шунда аёл кишининг ўзига қарашга, уй ишларини қилишга, эрига эътиборлироқ бўлишга вақти бўлади. Акс ҳолда муаммолар кўпаяверади. Аллоҳ ҳаётнинг турли рангларини инъом қилиб ўзимизга керакли рангни танлаб олишимизга имкон берган. У яхшини ёмондан, нурни зулматдан фарқлаш имкониятини берган. Танлаш биздан. Албатта, эрларимиз очиқ кўнгил билан кутиб олинадиган жойга боришади, қаерда иймон кўп бўлса, қаерда уларни тушунишса, қаерда муносабат яхши бўлса, ўша ерга ошиқишади. Аёллар ўртасида мусобақа бўлиши керак: ким яхшироқ, ким сабрлироқ, кимда иймон ва сабр зиёдароқ. Аёллар оилавий ҳаётга ва эрига боғлиқ ҳар нарсада яхши бўлишга ҳаракат қилишлари лозим. Ўз изтиробларини енга билишлари керак. Ҳеч нарса абадий эмас. Бир кун келиб ҳаёт болдан ҳам тотли бўлиб кетади. Ҳамма ғам-андуҳлар ортда қолади. Ташвишларимизни кўрмагандек бўлиб кетамиз. Иймонимиз қанчалик зиёда бўлса, дунёвий ташвишларни шунчалик осон сабр қиламиз. Аллоҳ биз билан биргалигига, бизга ҳар жабҳада ҳомийлик қилишига ишониш, чин дилдан иймон келтириш керак. Агар ўзгалар билан баҳам кўришни ўрганмасак, ўзимизга раво кўрганимизни бошқаларга ҳам раво кўрмасак, ҳеч қачон бахтли бўлмаймиз. Умр қисқа. Ушбу қисқа вақт мобайнида Аллоҳнинг амрларига бўйинсуниб шариат қонунларига риоя қилишга улгуришимиз керак.

Муаллиф: Мисай Алиева